I. ZİHİNSEL ENGELLİLER
Bu tür engele sahip çocuklar 3 grupta ele alınmaktadır;

 

A - İleri Derecede zihinsel Engelliler
Bu çocuklar; klinik bakıma muhtaç, zeka bölümü sürekli olarak 0-25 arasında olup da hayata kesinlikle uyum sağlayamayan ve sağlık kurumlarında devamlı klinik bakıma ihtiyacı olan engellilerdir.Salya kontrolü genellikle yoktur iletişim sınırlıdır.

 

Aileye öneriler
İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda yaralayıcı davranışlar; saçını çekme. Kafasını vurma v.b. davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bazı uzmanlara göre bunun nedeni çocuğun çevresel ve sosyal uyaranlardan aşırı derecede soyutlanmasıdır. Bu durumda çocuk gereksinim duyduğu ancak çevresinden alamadığı uyaranları kendisi yaratmaktadır. Çocuğun kendine zarar verici bu davranışlarını azaltmak için çocuğa uyarıcı zenginliği sağlayınız.

 

İleri derecede zihinsel engelli çocukların düşük düzeydeki işlevleri nedeniyle eğitim programlarında öz bakım (tuvalet alışkanlığı, yemek yeme v.b.) dil ve hareket becerilerine daha fazla önem verilmelidir.

 

İleri derecede zihinsel engelli çocuğun basmakalıp ve kendini yaralayıcı davranışlarını iyileştirmede yaygın olarak davranış değiştirme yöntemi uygulanmaktadır. Davranış değiştirme yönteminde istenilen davranışı arttırmak istenilmeyen davranışları azaltmak ya da ortadan kaldırmak için tutarlı olarak pekiştireç yada cezalandırma yöntemleri uygulanmaktadır. Ödül-ceza yöntemi Genellikle bu tarz çocuklarda olumlu geribildirimler sağlamaktadır. Pekiştirme zaman geçirilmeden ve açık bir biçimde yapılmalıdır. Örnek (çocuğa ilgi gösterilmesi gibi sosyal nitelikte bir pekiştireç olabilir.)

 

İleri derecede geri zekâlı çocuklar bir defa da pek çok kavramı öğrenemezler. Bu nedenle kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir. Bir’ kavram iyice öğrenilmeden diğerine geçilmemelidir.

 

Kısa, basit ve somut komutlara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok olumlu ifadeler kullanılmalıdır.söylemler kısa-net ve tek yönergeyi içermelidir.Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.

 

Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden) kaçınılmalıdır. Çocuğu başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin, şiddete (dayak ) başvurmayın.İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda konuşma bozukluğu, topluma uyumsuzluk, dikkat v.b. problemleri fazladır. Bu çocuklar aileleri tarafından korunmaya muhtaçtırlar. Amaç çocuğun en az şekilde yardıma muhtaç bir biçimde hayatını idame ettirebilmesidir.

 

İleri derecede zihinsel engelli çocuğunuzu dışarıya çıkarmanız, normal yaşıtlarının ev dışı ortamlarda görerek, yaşayarak öğrendiklerini onun da öğrenmesi için gereklidir. Kendinizi ve çocuğunuzu toplumdan ‘uzak tutmayın.

 

Çocuğunuzda hiçbir değişme gözlemiyorsanız yada hiçbir gelişme olmadığını düşünüyorsanız, hiçbir yeni beceri öğrenmiyorsa öğretmeniyle, doktoruyla, diğer anne-babalarla görüşün. Böylece aksayan noktayı, problemi bularak onun eğitiminden en fazla yararlanmasını sağlamış olursunuz.

 

B-Öğretilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zeka bölümü çeşitli ölçeklerde 25-44arasında olup da sağlık kurumlarıyla işbirliği içerisinde gerçekleştirilebilecek özel eğitim ve rehabilitasyona muhtaç olan engelli çocuklardır

 

Aileye Öneriler
Var olan yeteneklerini en iyi kullanılabilir duruma getiriniz. Öğretilebilir düzeydeki çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler.yani görsel algı düzeyleri işitsel algıya göre daha fazladır.Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun evdeki faaliyetlere katkıda bulunmasını sağlayın.( Örneğin, yattığı yatağı düzeltmesi, masaya bardak ve tabak yerleştirmesi v.b.) öz bakım becerileri kazandırın.Öğretilebilir düzeydeki çocuklar başkalarının istediklerini değil, ilgi duydukları şeyleri öğrenirler.Pratik hayatta kendine yetecek kadar temel beceri ve alışkanlıkları kazandırmak gerekir. (örneğin, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı v.b. kazandırma)

 

Aşırı koruyucu ve kollayıcı tavırlarla bağımsızlıklarının engellenmesini, kötüye kullanılmasını, İstismar edilmesini önleyici tedbirler almak gerekir.Boş zamanlarını yaralı bir şekilde değerlendirmesini sağlayıcı faaliyetlerde bulunmasını sağlayın ( Örneğin, televizyon seyretmek, arkadaşlarıyla oyun oynaması v.b. Her yaşantı her çocuk için ayrı bir anlam taşır Çocukların toplumla etkileşmesine ve değişik yaşantılarda bulunmasını sağlayın.Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden ) kaçınılmalıdır. Çocuğu başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin.

 

Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse ödüllendirilmeli

 

Öğretmenlere Öneriler
Kısa ve basit konulara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok olumlu ifadeler kullanılmalıdır.

 

Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.

 

Etkinlikler seviyeye uygun, somut ağırlıklı ve basit olmalıdır. En fazla iki yönerge bir arada olabilir

 

Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse ödüllendirilmelidir. Ödül sonrası mutlaka açıklama getirilmelidir. Bu becerilerini daha da geliştirmeleri için desteklenmeli ve aileye gerekli rehberlik yapılmalıdır.Öğretilebilir çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler. Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun derse katılmasını sağlayıcı etkinliklerde bulunmasını sağlayın. (Örn. sınıfta çocuğa söz hakkı vermek v.b.) tkinliklere çocuğun gelişim seviyesine uygun araç-gereç ve çalışmalarla başlanılmalıdır.

 

Becerilerin kazandırılmasında doğru davranışların verilmesi gerekir. Çocukların düzgün konuşmasını isteyen öğretmen her şey den evvel kendisi düzgün konuşmalıdır. Öğrencilere gerekli ve yeterli ferdi çalışma alışkanlıklarını kazandırabilmek için öğretmen başlama, devam, değerlendirmede daima öğrencileri ile birlikte olmalıdır.

 

C-Eğitilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zekâ bölümleri çeşitli ölçeklerle sürekli olarak (45–75)arasında olan engelli çocuklardır. Gerilik derecesine göre (8–12 ) yaş seviyesinde bir zekâya sahip olabilirler.

Aileye Öneriler
Eğitilebilir zihinsel engelli Çocuğu bu özrü ile kabullenin, Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar zeka, akademik başarı, sosyal uyum yönünden yaşıtlarından geri olduğu için dışlamayınız, küçümsemeyiniz, eleştirmeyiniz, kıyaslamayınız.kıyaslama her zaman çocuk için olumsuz geribildirimlere sebep olacaktır. Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan yapabileceğinden fazla başarı beklemeyiniz.

 

Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde sabır ve hoşgörü göstermezseniz, çocuğa destek olmazsanız çocuğun var olan ilgi, yetenek ve İsteğini köreltmiş olursunuz. Çocuğun sorularına basit ve kısa kelimelerle (anlayacağı) şekilde cevap vermeye çalışınız Çocuğun sosyal ilişkilerini geliştirmesi için arkadaşlarıyla oynamasına.

 

Yeni arkadaşlıklar edinmesine müsaade edin. Çocuğunuzun arkadaşlarının aileleri ile tanışın. Evde kapalı kalması Çocuğun sosyal yönünü geriletecektir. Çocuğun temel eğitimi sonrasında, aile çevresinin de kolayca takip edilebileceği bir iş yerinde meslek edinmesi sağlanabilir. Öğretmenle sıkı diyalog kurulmalı, sınıftaki çalışmaların devamının evde de sağlanması mümkün olmalı.Çocuğun basit komutlara alışması için evde egzersizler yapılmalıdır. (bardağı getir’ koltuğa otur / git- gel v.b.)

Öğretmenlere Öneriler
Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan kapasitesi üzerinde başarı beklemeyiniz. Okulunda ve sınıfında çocuğa yapabileceği görevler veriniz.(Teneffüslerde sınıfı koruma, tahta sildirme ve tebeşiri koruma v b.) bu sayede çocuğun kendine olan güveni sağlanmış olur. Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların kendilerini ifade etme zorlukları olduğundan sınıfta onlara daha fazla zaman ayırın ve kendini ifade edebileceği farklı yollan uygulayın ( 0m. basit konuları anlatma, not alma v.b.)

 

Sınıftaki çocukları eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun durumundan uygun şekilde haberdar etmek ve ona karşı olumsuz tutumlar takınmalarını önlemek gerekir. (Bu durum engelli çocuğun sınıfta olmadığı zaman yapılmalı, zihinsel engelli olduğu söylenmemeli, öğrenme problemi olarak tanıtılmalı) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrama ve anlaması normal çocuklardan
zayıf olduğu için öğretirken somut materyallerden yararlanın. En ufak başarısını ödüllendirin. Bu durum çocuğa çok büyük bir haz verir. Öğrenmeye teşvik açısından çok önemli bir yer teşkil eder.

 

 

II-AĞIR ÖĞRENENLER
Çok geç ve güç öğrenirler, genelleme yapamazlar, dikkati dağınık ve dikkat süresi kısadır. soyut şeyleri çok zorlukla öğrenirler, öğrendiklerini çok çabuk unuturlar, kolayca yorulur ve sebatsızdırlar, kendilerine olan güvenleri azdır, oyun ve toplum kurallarına uymakta zorluk çekerler, bazen hiç uymazlar.

Aileye Öneriler
Çocuğunuzda herhangi bir problem (geç, güç öğrenme, unutkanlık v.b. ) fark ettiğinizde öğretmeniyle hemen diyaloga girin ve bir rehberlik uzmana ulaşarak problemin kaynağını araştırın.

 

Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin, çevreden gizlemeyin. Kıyaslayıp-eleştirmeyin.Aşırı derecede koruyucu olmayın. Bu, çocukta kendine güveni azaltır. İpotekli kimlik ya da bağımlı kimliğe dönüşebilir.Çocuğa yapabileceği işleri yaptırın. Başardığı işlerde teşvik edin, ödüllendirin. Yapamayacağı işleri ondan beklemeyin.Basit sözcükler ve kısa cümleler kullanınız.

 

Çocuğunuzdan zihinsel olarak ne yapmasını istiyorsanız, tam ve açıkça söylemelisiniz. Yani genel ifadelerden çok özel ifadeler kullanmalısınız. Eşyalarını ortadan kaldır ifadesi yerine “oyuncağı yerine koy” ifadesi kullanılmalıdır İsteklerinizde ve koyacağınız kurallarda tutarlı olun Ne zaman nasıl davranış bekleniyorsa çocuğunuza bunu anlatın ve bu beklentinizi bir daha değiştirmeyin. Böylece çocukta karalı davranışlar gelişecektir. Kararsız olursanız, çocuk paniğe kapılabilir.

 

Çocuğunuza acele komutlar yerine yavaş ve basit komutlar veriniz. Tehdit etmekten sakının. Tehdit, çocuklar üzerinde birçok olumsuz etkiler yapar; çok yapıldığında çocuklar hiç aldırmaz ve davranış bozukluğu düşmanlık duygularını teşvik eder. Bu çocukların kasları tam gelişmemiştir. Bunu sağlamak amacıyla el temrinlerine ve becerilerine yer verilmeli ( kaba boyama, çamur- hamur gibi maddelerle oynama, makasla kağıt kesme, boncuk dizme) Çocuğa öz bakım becerileri öğretilmelidir. ( Giyinme, kendi kendine yemek yeme, yıkanma v.b) Öğretmenin okulda vermiş olduğu derslerin evde de devam edebilmesi için çocuğunuzun ödevlerini takip edin, sık tekrar yaptırın. Çocuğunuz çabuk sıkılacağından (ağır öğrenen çocukların temel özelliğidir), sıkıldığında etkinliği bırakın, sevdiği bir şeyi yapmasına izin verin (tv. Seyretme, oyun oynama vb) sonra tekrar etkinliği çalışın. Bu şekilde dikkat dağınıklığını da engelleme olanağına sahip olursunuz.

Öğretmenlere Öneriler
Velilerle işbirliği yapmalıdır. Küme çalışmalarına öncelik sağlamalı, onların birbirleriyle iyi geçinmeleri ve zamanlarını verimli şekilde kullanmaya teşvik edilmelidir.Zaman zaman öğrencinin defterleri toplanarak yanlışlar üzerinde sınıfça çözümler aranmalıdır.Öğrenci, eğitim-öğretim çalışmalarında etkin aktif duruma getirilmelidir.Basit sözcükler ve kısa cümleler kullanılmalı, kendilerini sözle anlatmaya teşvik edilmelidir. Somut materyallerden faydalanılmalıdır. Başarı ile yapılmış işler üzerinde önemle durulmalıdır. Çocuklar başarılı oldukları faaliyetlerle ilgilendiğinden, bu durum güdüleyici olacaktır. Çocukların özgüvenin artırıcı ifadeler kullanılarak öğrenme için cesaret verilmelidir.

 

Çocuklara arkadaşları önünde müdahale etmekten kaçınılmalıdır. Çocukların uyumsuz davranışlarını sınıf huzurunda tartışmamalıdır. Ağır öğrenen çocuklar çekingen olduğundan, sosyal ilişkilerde ön planda yer verilen görev dağılımlarında bu çocuklarda göz önünde bulundurulmalıdır. Arkadaşlarıyla kıyaslanmamalıdır. Eleştirilmemeli, “Doğru olan bu....” diyerek başlayan ikna edici ifadelerle yanlış gösterilmelidir. Çocuğa bol bol sorumluluk verin.

 

III-İŞİTME ENGELLİLER
İki grupta ele alınmaktadır. Bunlar;
A-Sağırlar: Gerekli düzeltmelerden sonra ana dilini konuşmayı olağan yollardan öğrenmeyi engelleyecek kadar fazla ve bu yüzden özel eğitim gerektiren çocuklardır.
B-Ağır İşitenler: Düzelttikten sonra, iyi işiten kulağındaki işitme kayıpları olağan yollardan ana dilini öğrenmesini ağırlaştıracak derecede olup bu yüzden özel eğitimi gerektirenler ağır işitenlerdir.

 

Aileye Öneriler
Doğal ve açık ifadelerle konuşulmalı, ses tonu fazla yükseltilmemelidir. Davranışsal iletişimden (dokunma gibi durumlar) kaçınılmalı ve işitme engelli – çocuğun işitme kalıntısını kullanabilmesi için sözel iletişim kurulmalıdır. Çocuğun hareketleri istenmeyen şekilde olursa hayır diyerek ikaz edilmeli, eğer çocuk sözel cezadan anlamıyorsa yüz ifadenizi değiştirerek istenmeyen bir hareket yaptığının farkında olunmasına yardımcı olunmalıdır. İşitme engelli çocukta normal işiten çocuk gibidir. Diğer çocukların arasına, oyunlarına katılmak ister. Bu nedenle çocuğun sahip olduğu engeli,onun sınıfta bulunmadığı bir zamanda, sınıf arkadaşlarına anlatılmalıdır.

İşitme engelli çocuğa konuşmayı kazandırmak için ~tek tek sözcükleri öğretmek yerine günlük doğal ortamlardan yararlanın. En kolay ve kalıcı öğrenme yaşantılarımız aracılığıyla kazanılan öğrenmedir. İşitme engelli çocuğu konuşması için zorlamayın; ama onda konuşma ihtiyacı yaratın. Çocuğu konuşması için zorlamanız onda bıkkınlık yaratacaktır. Konuşmaya ihtiyaç duymasını sağlamak gelişimi için çok daha önemlidir.

Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli gençlerde işitme engelinden dolayı işiten akranlarıyla arkadaş edinmede güçlükler, cihaz takmada isteksizlik gibi sorunları görülebilir. Bu sorunlar çocuğunuzla kuracağınız yakın ve içten bir iletişim giderilebilir. Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli çocuklarında mutlaka yapamadıkları, beceremedikleri şeyler vardır. Gelin biz onların yapamadıklarına beceremediklerine değil de yapabileceklerine güçlü yönlerine bakalım, onları geliştirmeye çalışalım. Çevrenizden size birçok öğüt, fikir verenler olabilir. Sizler ancak deneyimlerine ve bilgisine güvendiğiniz kişilere ve uzmanlara danışın, onların söylediklerini dikkate alın.

 

Öğretmene Öneriler
İşitme engelli çocuklar için sınıfta en uygun oturma yeri sağlanmalı, öğretmene en yakın bulunan ve onu en iyi şekilde görebileceği bir yere oturtulmalıdır. İşitme engelli çocukla iletişim kurarken ona dinlemesi ve düşünmesi için zaman tanıyın, çocuğun ne söylediğinizi anlayıp anlamadığını araştırın, çocuğa bazı şeyler sorun ve size doğru cevap verip vermediğine bakın.

İşitme engelli çocukların kendilerini anlatma zorlukları olduğundan, sınıfta onlara daha fazla zaman ayırın ve kendisini ifade edebileceği farklı yollan anlamaya çalışın. İşitme engelli çocukların ilgi-yeteneklerini en iyi şekilde kullanabilmeleri için çocuğu pek çok yönü ile değerlendirin ve ona en uygun olan eğitim programlarını saptayın. Bu durum aile ve diğer derslere giren öğretmenlerle işbirliği yapılarak ortaya çıkarılır. İşitme engelli (ağır işiten) işitme cihazı kullanıyorsa müzik yeteneğini geliştirmeye ve program dışı grup faaliyetlerine katılmaya teşvik edin. İşitme engelli çocuklar öğretmeni tarafından zamanında fark edilmez ve gerekli önlem alınmazsa bu engelinin dışında bir takım uyum güçlükleri geliştirebilirler. İşitme engelli çocuk bu engelini gizlemek için yalnızlığı yeğler. Sınıf içinde geçen konuşma, tartışma, soru ve direktifleri anlamayabilir. Bu anlamayış onu alay konusu haline getirebilir. Öğretmen bunları dikkate alarak, sınıfta bazı önlemler almalıdırİşitme engelli olan çocuklar sınıftaki etkinlikleri ya gözle ya da sürekli ve zorunlu bir dinlemeyle izlemeye çalışacaklarından ötürü bu çocuklar diğer öğrencilerden daha çabuk yorulabilirler Bu husus öğretmen tarafından dikkate alınmalıdır.

 

IV-ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ
Zihinsel yetersizliği olmadığı halde akademik-sosyal-devimsel yetersizliklere sahip çocuklardır.

Aileye Öneriler
Aşırı hareketli ve dikkati dağınık olan öğrencinin öğrenmesine ket vurabilecek uyaranların azaltılması ve çevreden arındırılması gerekir. (Çocuğun ders çalıştığı odadaki parlak,dikkat çekici uyaranların azaltılması. Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların çalışma becerilerini kullanma yeteneğindeki sınırlılıklardan dolayı çocuğa çalışma becerilerini kullanmasını sağlayıcı ev egzersizleri yaptırmak gerekir.(’Günlük hazırlık ve temizlik işlerine katılma Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar başarısızlık beklentisi yaşadıklarından onlara evde birtakım sorumluluklar verip,başarıları ödüllendirilmelidir.Bu çocuklar için,dikkat egzersizleri uygulanabilir (boncuk dizme)Öğrenme güçlüğü gösteren çocuğun olumsuz davranışlarını azaltmak için davranış değiştirme tekniklerinden yararlanır.(olumsuz davranışını ve söylediği olumsuz şeyleri önemsememek)Öğrenme güçlüğü olan çocuk doktora gönderilip, fizyolojik problemi varsa tespit edilmelidir. Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda görsel ve işitsel algılama problemi vardır. Bu çocukların görsel ve işitsel algı yeteneğini geliştirin.

 

Görsel Algılama Becerilerini Geliştirme Yolları
Eşyaları sınıflandırma faaliyetleri; (eşyaların renklerine, büyüklüklerine şekillerine, cinslerine göre kümeleme)
Ayırt etme faaliyetleri; bu çalışmada resimler, geometrik şekiller ve desenli malzemeler kullanılır. Hafıza oyunları; bu oyunlarda değişik tıp eşyalar kullanarak bunların çocuğa neyi hatırlattığı veya bunları görünce çocuğa ne hissettiği sorulur.

 

İşitsel Algılama Becerilerini Geliştirme Yolları
Gözlerini kapayarak hatırlatma oyunları oynatma (El çırparak ellerini kaç defa çırptım” diye sorunuz. Hatırlama oyunları iki,üç veya dört etaplı olabilir. Mesela mavi kitabı al. masanın üzerine koy.” Cümle tamamlama oyunları (“sirkte neler işittin?ilk defa ne işittin ve sonra işittiğin neydi’?”) Tanıma, ayırma ve lokalizasyon (geldiği yeri belirleme )faaliyetler;su sesi, kapı sesi (çarpma şeklinde) köpek havlaması, kedi miyavlaması gibi her gün her yerde duyulabilen sesleri kullanarak “bu sesleri tanıyabiliyor musun?” ‘Hangi seslerin aynı ve hangilerinin ayrı olduğunu” ‘bu seslerin hangi taraftan geldiğini” söyle bakalım.

 

Öğretmene Öneriler
Bu çocuklara çalışma becerilerini kullanmayı geliştirici ev egzersizleri verilmelidir. (Ders tekrarı yapması) Sınıfta kullanılan komutlar basit, kısa ve net olmalıdır.Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların işitsel ve görsel uyaranları bellekte tutabilmeleri söze dayalı materyalleri hatırlamaları güç olduğundan aileye diyaloga geçip , evde derslere ilişkin soru-cevap tarzında zihin egzersizleri yaptırılabilir.

Görsel algılama problemi olan öğrenme güçlüğü olan çocuk, harfleri kopya edemeyebilir. Bazı geometrik şekilleri birbirinden ayırt edemeyebilir. Bu çocukları eğitim faaliyetlerine katılmaya teşvik edin. Öğrenme güçlüğü olan çocuklarda işitsel algılama problemlerine normal çocuklardan daha fazla rastlanmaktadır. İşitsel algılama problemi olan çocuklar; kapı ziliyle telefon zilinin sesini ayırt edemeyebilirler. Bu duruma dikkat edilmelidir.

Öğrenme güçlüğü olan çocuklar başarısızlık beklentisi yaşadıklarından,onlara sınıfta söz hakkı verilmeli,derse katılımları sağlanmalı ve başarıları ödüllendirilmelidir. Başarısızlığın üstesinden gelmeye hizmet edecek stratejilerin çocuğa kazandırılması gerekmektedir.

Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar hoşa gitmeyen bir davranış gösterdiğinde, o davranışı ortadan kaldırmak için, davranış değiştirme yaklaşımına yer verilmelidir; bulunulan yere, zamana, ortama uygun olmayan bir şekilde söz yahut davranışta bulunan kişinin,bu tür davranış ve sözlerini görmezden gelerek,onun o ortamdan uzaklaştırılmasının sağlanması faydalı olacaktır.

Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar,duygusal bozukluk gösteren çocukların davranış özelliklerini göstermektedirler. Öğrenme güçlüğü olan çocuk, çoğu zaman mutsuzdur Kendini değerlendirmesi olumlu değildir. Sınıftaki çocukların, kiminle oynadığı araştırıldığında genellikle öğrenme güçlüğü olan çocukların görmezlikten gelindiği belirtilmektedir. Bu çocuklar arkadaşlarına olumsuz şeyler söyleme eğilimindedirler.

Öğretmen, öğrenme güçlüğü gösteren çocuğun hyperactıve(aşırı hareketlilik) olduğunu anlarsa sınıf içinde ortam düzenlemesine gidebilir. Öğrenciyi duvardan tarafa oturtarak ve sırasında yer alabilecek dikkat dağıtıcı unsurları ayıklayarak bu tip davranışları azaltabilir. Ancak bu tür düzenlemeler yapılırken, çocukla konuşularak yapılanların, cezalandırma için yapamadığı anlatılmalıdır.

Öğrenme güçlüğü olan çocuğun, herhangi bir eyleme girişmeden önce düşünmesi sağlanmalıdır. Burada amaç; öğrencinin kendisinin kullanabileceği stratejileri sağlayarak kendine yeterli ve bağımsızlığını kazanmış öğrenciler yetiştirmektir Okuduğunu anlamayı arttırmak için kendi kendini sorgulama tekniğiyle öğrenciyi destekleyen taktikler kazandırılabilir. İlk olarak öğrenci kendisine “bu parçaya neden çalışıyorum’ sorusunu sormak, ana fikirlerini bulup altlarını işaretleme, ana fikirlere ilişkin soru düşünüp yazma, soruya ve yanıtlarına tekrar bakıp, nasıl daha fazla bilgi sağlanabileceğini gösterilmelidir Öğrenme güçlüklerinin oluşmasını arttıran ve öğrenme güçlüğü olan çocukların, yararı olmayan öğretmen tipi, tüm çocukların aynı şekilde öğrendiğini ve başarılı öğretim tekniğini sadece kendisinin bildiğine inanan ve bir tek öğretme sürecine yer veren öğretmendir.

 

Görsel Algılama Becerilerini Geliştirme Yolları:
Eşyaları sınıflandırma faaliyetleri; (eşyaların renklerine, büyüklüklerine şekillerine, cinslerine göre kümeleme)

Ayırt etme faaliyetleri; bu çalışmada resimler, geometrik şekiller ve desenli malzemeler kullanılır.Hafıza oyunları; bu oyunlarda değişik tıp eşyalar kullanarak bunların çocuğa neyi hatırlattığı veya bunları görünce çocuğa ne hissettiği sorulur.

 

İşitsel Algılama Becerilerini Geliştirme Yolları:
Gözlerini kapayarak hatırlatma oyunları oynatma (El çırparak “ellerimi kaç defa çırptım” diye sorunuz. Hatırlama oyunları iki,üç veya dört etaplı olabilir. Mesela ‘mavi kitabı al, masanın üzerine koy.”Cümle tamamlama oyunları (“sirkte neler işittin?İlk defa ne işinin ve sonra işittiğin neydi?”)Tanıma,ayırma ve lokalizasyon (geldiği yeri belirleme ) faaliyetleri;su sesi,kapı sesi (çarpma şeklinde) köpek havlaması, kedi miyavlaması gibi her gün her yerde duyulabilen sesleri kullanarak “bu seslen tanıyabiliyor musun?” “Hangi seslerin ayni ve hangilerinin ayrı olduğunu” “bu seslerin hangi taraftan geldiğini” söyle bakalım.
 

 

V-KONUŞMA ENGELLİLER
Konuşmanın akışında, ritminde, tizliğinde, vurgularında, ses birimlerinin çıkarılışında, eklemlenişinde, artikülâsyonunda, anlamında bozukluğu bulunana konuşma engelli denir.

Öğretmenlere ve Aileye Öneriler
İşitme engelli olan çocuklarda doğru ses algılaması yapılamayışından ötürü eklemleme bozukluğu görülebilir. Eklemleme bozukluğunda sıkça değiştirilen sesler “ r” s”, k”, t” dir. “sarı” yerine “sayı “ “kara” “kaya” gibi örnekler.
 

Eklemleme mekanizmasını oluşturan organlardaki yapısal bozukluklar eklemleme bozukluğu yapabilmektedir. Çenelerin yapısı ve işleyişindeki bozukluk, dişlerin bulunmayışı, dudakların yapısının çok gergin, yarık, çok ince oluşu, dilin aşırı büyüklüğü, damakta yanık bulunması, damağın çok yüksek yada basık tavanlı’ oluşu v.b. eklemlemeyi olumsuz yönde etkilemektedir.
 

Evde konuşulan dile, çevredeki konuşma örneklerine, konuşma öğretiminde yanlış yöntem izleme, duygusal bozukluklara bağlı olarak eklemleme bozuklukları ortaya çıkabilir.Duruşa ilişkin konuşma bozuklukları görülebilir. Katı duruş, sinirli duruş, bozuk duruş ve oturuşa bağlı biçimsel özellikler olabilir.Vücudun el, kol, baş, gövde gibi bazı kısımlarının konuşmanın gereğine göre hareket etmeyişi jest özürleridir.
 

Çocuktaki eklemleme bozulduğunu düzeltmenin bir yolu çocuğun çıkardığı yanlış sesin ona fark ettirilmesidir. Çocuğun söylediği yanlış sesli sözcüklerin doğru sesli olanı ona öğretmen tarafından dinletilmeli, banda kaydedilen seslere çocuğa dinleterek doğru ile yanlış arasındaki farkı buldurmaya çalışmalıdır. Eğer çocuk birden fazla sesi bozuk çıkarıyorsa önce dudak ve dil hareketleri görülebilir, öğretilmesi kolay sesler ele alınmalı ( örn. ”F” sesi, “K” sesine göre daha kolay görülebilen çalışmalarda gösterilmesi kolay olan bir sestir.
 

Doğru çıkarılışı öğretilen bir sesin pekiştirilmesi de önemlidir. Sağaltım birden sona erdirilmemelidir. Çocuk izlenmeli, bu süre içersinde kendisine bazı konuşma görevleri verilmelidir. Kendi öğrendiği sesin başkaları tarafından nasıl kullanıldığını gözleme görevi gibi görevlerde yararlı olmaktadır.
 

Konuşma özrü açısından öğretmen sınıfında uyanık bir gözlemci olmaya çalışmalıdır. Çocuğa yardım edebilmek için probleminin erken farkında olmak gerekir.Sınıf öğretmeni konuşma gelişimine uygun ortamı sadece sınıfta değil, çocuğun yaşamının büyük bir kısmının geçtiği aile çevresinde de yaratılması için elinden gelen çabayı göstermelidir.Konuşma özürlerinin bir kısmı yapısal nedenlidir. Yapısal bozukluk bir sağlık sorunudur. Bu bakımından hamilelik öncesi, süresi, doğum anı ve doğum sonrası gelişiminde sağlıklı büyüme önemlidir.

 

 

VI- UYUM BOZUKLUĞU
Görülebilir bir psiko-sosyal stres kaynağına ( yada bir çok stres kaynağına ) stres kaynak veya kaynaklarının başlamasından sonraki 3 ay içinde ortaya çıkan bir tepkidir.

Uyumsuz çocuklarda sık sık görülen davranış belirtileri şunlardır:
· Okuldan hoşlanmazlar.
· Okula sık sık devam etmezler.
· Yalan söylerler, çalarlar, otoriteye karşı direnirler.
· Tırnaklarını yer, ısırırlar, sık sık ağız kavgası yaparlar.
· Akademik çalışmalarında belirgin şekilde başarısızlık gösterirler.
· Enerjilerini belli bir alanda toplayamazlar, baş ağrısından ve yorgun olduklarından sık sık şikayet ederler.
· Kendi kendine güvenmez, kendilerini çok değersiz bulurlar. Belirgin şekilde aşağılık duygusu vardır.

 

Aileye Öneriler
Özürden ( körlük, ağır işitme v.b. ) çok, özre karşı bireyin ve çevresindekilerin takındıkları tavır ve davranışlar uyumsuzluğun nedeni olabilir. Özürlü çocuğunuzu özrü ile kabul ediniz, özründen dolayı onu dışlamayınız, başkalarıyla kıyaslamayınız.
 

Sürekli ve kronik hastalıklar ( kronik verem, sara, kellik v.b. ) bu hastalıklara karşı çevredekilerin davranışları çocuklarda ve gençlerde ciddi uyum problemlerine yol açmaktadır.
 

Çocuğunu istemeyen, keyfine ve dilediği gibi yaşamasına engel olduğu için bilinç altı etmenlerle kabul etmeyen, beklenilen sorumlulukları yerine getirmeyen ebeveynler uyumlu çocuk yetiştirmekten uzak olacaklardır.
 

Anne-babanın devamlı çocuk önünde tartışmaları, kavgaları, evi terk etmeleri, dövme, sövme v.b. çocukta mutsuz, endişeli ve güvensiz bir yaşamın tohumlarını atarak uyum problemleri ortaya çıkarabilir. Çocuğun önünde yıkıcı tartışmalar yapmayınız.

Ailelerin bazı yanlış tutumları; otoriter, baskıcı, korumacı, aşırı sevgi ve sınırsız hoşgörü çocuğu pasif, yalancı, kararsız, güvensiz, bencil, şımarık v.b. yapabilir. Çocuğun bütün isteklerini yerli yersiz, zamanlı zamansız, gerekli ve gereksiz şekilde yerine getirmek çocukta telafisi zor uyumsuzluklara yol açabilir.
 

Çocuğunuzda uyumsuzluk olarak görülecek davranışlar tespit edilmişse çocuğunuz devamlı gerilim içinde olabilir, kolayca hüsrana kapılabilir ve belirli alanlarda çöküntü duyabilir. BL1 çocukların gerilimlerini boşaltacakları boş zaman faaliyetlerinde bulunmasını sağlayınız, başaramayacakları faaliyetlerden dolayı onlardan fazla başarı beklemeyiniz çünkü bu faaliyet]erden kolayca çekilebilir ve devam etmeyebilirler.Uyumsuz çocuklar sık sık çalarlar, yalan söylerler, otoriteye karşı direnirler. Çocuğu bu olumsuz davranışlarından ötürü cezalandırırken şiddete, onur kırıcı ve aşağılayıcı sözlere başvurmayınız.
 

Çocuğunuz uyum problemi çekiyorsa, okula devam etmeyebilir, okuldan hoşlanmayabilir ve akademik çalışmalarında belirgin bir şekilde başarısızlık gösterebilirler. Bu çocukları ilgi, yetenekleri doğrultusunda yönlendiriniz. Yapamayacakları faaliyetleri onlardan istemeyiniz.
 

Çocuklar davranış ve tutumlarında sevdiği insanlara benzemeye çalışırlar. Çocuğa iyi model olunuz.

 

Öğretmene Öneriler
Çocukların sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel düzeyleri birbirinden farklı için hem çocukların kendi aralarında, hem de okula karşı uyum problemleri yaşanacaktır. Uyum problemi görülen öğrencileri belirleyin, bu öğrencilerle daha çok ilgilenin, bu öğrencilere sabır gösterin ve bu öğrencileri kazanmaya çalışınız. Okuldaki birtakım etkinliklerde onlara görev veriniz.
 

Uyumsuz Çocuğun uğraşacağı yapabileceği, yaşamına genelleyebileceği akademik etkinlikler sağlanmalıdır. ( Sınıftaki uyumsuz çocuklara küme çalışması yaptırılabilir.) Bu şekilde uyumsuz çocuğun sınıfta kendisini ifade etmesi sağlanmış olur.Göze, kulağa hitap eden somut materyallerden çok yararlanın ve az soyut materyal kullanın.
 

Uyumsuz çocuklar okula devam etmezler, okuldan hoşlanmazlar ve akademik çalışmalarda belirgin bir şekilde başarısızlık gösterirler. Çocuğun okuldan zevk alacağı ve kendini ifade edeceği ortamları yaratmaya çalışınız. (Örn. Uyumsuz Çocuğu eğitsel kol faaliyetlerinde görevlendirin.
 

Uyumsuz çocuklar sık sık ağız kavgası yapabilirler, kabadayılık ve zorbalık edebilirler, akranlarından hoşlanmayabilirler. Bu durumda Çocuğu hemen idareye, disipline sevk etmekten ziyade çocukların aralarındaki problemleri çözümlemesi için uzlaşmacı bir tutum takının. Bu davranışları gösteren öğrencilerin davranışlarının neden ve sonuçlarını açıklayınız.
 

Uyumsuz çocuğun anne-babası ve çocuğun eğitim, terapi ve tedavisi ile uğraşan diğer kimselerle işbirliği içinde çalışma yapmak gerekir.

 

 

VII - BEDENSEL ENGELLİLER
Bütün düzeltmelere rağmen iskelet, sinir sistemi, kas ve eklemlerindeki özürlerinden dolayı normal eğitim-öğretim çalışmalarından yeterince yararlanamayan çocuklardır.

 

Aileye Öneriler
Çocuklarda bedensel özre yol açan hastalıklardan biri multiple sklerosistir. Ataklar halinde seyreden bu hastalıkta çocuk hareket ile desteklenmezse gelişimi sürekli gerileme gösterebilir.
 

Doğuştan kalça çıkıklığı, doğuştan kol veya bacaklarda bir eksiklik, herhangi bir kaza sonucu kol veya bacağının bir kısmının veya tamamının kaybedilmesi, romatizmal hastalıklar v.b. bedensel yetersizlikler, kas iskelet sisteminin doğuştan veya sonradan etkilenmesi-hastalanması sonucunda da açığa çıkarabilir. Doğru tanının zamanında konması, gerekenlerin geç kalınmadan yapılması çocuğun durumunun izin verdiği en üst düzeye ulaşması için ön şarttır. 0m. Kalça çıkıklı olan bir çocuğun problemi ilk aylarında basit cihazlarla tamamen düzeltilebilecekken geç kalındığında ömür boyu sürecek yürüme bozukluklarına neden olmaktadır.
 

Çocuk felci tanısı konan çocukların hayati tehlikeyi atlatması için gereken çalışmalar yapıldıktan sonra, daha önce hiçbir sorunu olmayan çocuğun bacağında, kolunda zayıflama, kuvvetsizlik olabilir. Çocuk büyürken zayıf olan kol ve bacakları kullanılmamaya bağlı olarak incelebilir. Zamanla bu bölgeler diğer kol ve bacağa göre kısa kalabilir. Bunları önlemek amacıyla ve- bu bölgelerin kuvvetini yeniden kazanması için fizyoterapistler tarafından verilecek egzersiz programını düzenli bir şekilde yapmanız gerektiğini unutmayın.
 

Çocuğunuzun bedensel yetersizliği onun tüm gelişimini olumsuz etkiler. Çocuk eğer emekleyemiyor, yürüyemiyor veya oturamıyorsa çevresiyle ilgisi buna bağlı olarak sinirli olacaktır. Çocuğun bedensel yetersizliğine rağmen çevresiyle ayni şekilde ilişki kurmasını sağlamak sizin görevinizdir. Bu nedenle olduğunca çevreyi çocuğun ayağına getirmek, bir değişle emeklemese de, oyuncağı tutamasa da ona oyuncağı göstermek, sesini dinletmek, gözüyle takip etmesini sağlamak çocuğunuzun gelişimine destek olacak etkinliklerdir.
 

Bebeğinizin yetersizliklerini ve özelliklerini çok iyi tanımanızı öneririz. Böylece yapamayacağı hareketler için onu zorlamamış olursunuz. Zorlanacağı durumlar mutlaka olacaktır.
 

Bedensel engelli çocuğunuzu yardımla yapabildiği becerilerinde destekleyip yardımcı olunki bir süre sonra yardımsız olarak yapmayı başarabilsin. Yapabildiklerini de görmezliğe gelmeyin, küçümsemeyin. Bazı şeyleri yapabildiğini görmek ona güven ve cesaret verecektir.
 

Bedensel özürlü çocuğunuz için doktorunuz ve fizyoterapistimiz çocuğunuzun hareketleri açısından ve kasıntılarını azaltmak için cihaz uygun görmüş olabilir. Bunları nasıl kullanmanız gerektiğini iyi öğrenmeniz gerekmektedir. Çocuğunuz bu cihazları kullanmayı başlangıçta reddedebilir, ağlayabilir. Kısa süreli olarak kullanmaya başlamanız onun alışması açısından daha iyi olacaktır. Tepki gösterdiyse onu fazla ağlatmadan oyun havası içinde oyuncakları ile oyalayarak belki şarkı söyleyerek onu razı etmeye çalışmanızı öneririz.
 

Bazı bedensel yetersizlikler ve beraberinde uyaran eksikliği olması, yetersiz çevre çocukla ilişki kurmak için tedavinin bitmesinin beklenmesi çocukta zihinsel yetersizliğin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu konuda daha önce değindiğimiz gibi çocuğunuza erken yaşlarda uyarıcı yönünden zengin çevre sağlanması gereklidir. Cerebral Palsy, Multiple Skleroz, Spina Bifida gibi durumlarda çevresel yoksunluktan bağımsız olarak zihinsel yetersizlik ikinci bir problem olarak ortaya çıkabilir. Bu durumda erken eğitim programları uygulanan kurumlara, merkezlere başvurmanız, özel eğitim çalışmalarına katılmanız siz ve çocuğunuz için çok yararlı olacaktır.
 

Çocuğunuzun bedensel özrünün yanında zihinsel özrü yoksa normal okullarda eğitim görmelerinin mümkün olduğunca desteklenmesi gerektiğini de aklımızdan çıkarmayalım Bedensel özürlü çocuklar motor-hareket becerilerindeki yetersizlik dışında yaşıtlarıyla ortak özellikleri olduğu için gerekli düzenlemelerle normal okullardan en çok yararlanacak çocuklardır.
 

Çocuğunuzu göndereceğiniz okulu seçerken bazı notalara dikkat etmeniz gerekmektedir. Okulun bulunduğu yerin ulaşılması zor bir yerde (örn. yokuşta ) olmamasına, yolların düzgün olmasına dikkat etmeniz gerekir. Bulunduğunuz çevrede çocuğunuz için uygun şartlara sahip bir okul bulamadıysanız, okul ulaşımını sağlayamadığınız yerde ise bedensel özürlülerle ilgili yatılı bir okul için girişimde bulunmanız gerekir.
 

Çocuğunuz bedensel özrü yanında zihinsel özrü de varsa hedefimiz onun çevresine kendi sınırları içinde en az bağımlı yaşamasını sağlamak olmalıdır. Bu nedenle giyinme, soyunma. yemek yeme, tuvaletini yapma yardımla da olsa basit ev işlerini yapma gibi günlük yaşam becerilerini kazanmasına yardımcı olmak gerekir. Çocuğunuz belki ev dışında bir işte çalışamayacak ancak bu becerileri öğrenmesi onun çevresine en az bağımlı yaşamasını sağlayacaktır.
 

Yetişkin olmasının en önemli özelliği, bir işe sahip olmaktır Çocuğunuzda diğer yetişkinler gibi kendine uygun bir işte çalışmaktan zevk alacaktır. Çocuğunuzun aldığı eğitime bağlı olarak kazanmış olduğu çeşitli beceriler vardır. Bu beceriler, göz önünde bulundurularak ev içinde veya ev dışında yapabileceği bir iş çocuğunuz için çok önemlidir Çocuğunuzun özrü fazla ise ( hem kolları hem de bacakları özürden etkilenmişse) ona daha fazla yardım etmeniz gerekecektir. Eğer özrü hafif derecede ise, yardım ile bir çok ışın gerektirdiği işlevleri yerin getirebilir

 

Öğretmene Öneriler
Ortopedik engelli öğrencilerin bulundukları sınıf, mümkün olduğu kadar giriş katında ve sınıf içindeki yerleri de kapıya yakın, kolaylıkla girip çıkabilecekleri bir yerde olmalıdır. Bedensel engelli öğrenciler için, çok lüzumlu durumlarda merdivenlere veya kapı eşiklerine rampa yaptırılmalıdır. Ellerini kullanmakta zorluk çeken öğrencilere derslerde ve imtihanlarda daha fazla zaman tanımalı, ellerini hiç kullanamayan öğrencilerin yazılı yoklamaları öğrencinin uygun bir görevliye cevapları söyleyerek yazdırması şeklinde olmalıdır.
 

Bedensel yetersizliği olan öğrenci, normal okul ve sınıfa devam ederek sınırlılıklarını kabul etmeyi onları ödünlemenin yollarını ve erken yaşlardan itibaren yaşam sorunlarını çözmeyi ve yetersizliği olmayanlarla yarışmayı öğrenir.

Bedensel yetersizliği olan çocuğun yada sınıf arkadaşlarının birbirine karşı anlayış kazanmaları büyük ölçüde öğretmene ve öğretmenin bedensel yetersizliği olan çocuğa yönelik tutumlarına bağlıdır.
 

Bedensel yetersizliği olan çocukların pek çoğunun zorunlu olarak sık sık hekime gitmesi, hastanede ve evde yatması nedeniyle okula devamları aksamaktadır. Bu çocuklardan bazıları Olağan öğretim süreçlerinden yararlanırken bazıları için özel öğretim süreçlerine yer vermek gerekmektedir.

Çocuğun bedensel özrü yanında zihinsel özrü yoksa normal okullarda eğitim görmelerinin mümkün olduğunca desteklenmesi gerektiğini de aklımızdan çıkarmayalım. Bedensel özürlü çocuklar motor-hareket becerilerindeki yetersizlik dışında yaşıtlarıyla ortak özellikleri Olduğu için gerekli düzenlemelerle normal okullardan en çok yararlanacak çocuklardır.

 

VIII-GÖRME ENGELLİLER ( Kör ve Az Görenler)
Kör: Bütün düzeltmelere rağmen iki gözle görmesi 1/10 dan daha aşağı olan eğitim öğretim çalışmalarında görme gücünden yararlanması mümkün olmayandır.
Az Gören: Bütün düzeltmelere rağmen iki gözle görmesi 1/10 ile 3/10 arasında olan ve özel birtakım araç ve yöntemler kullanmadan eğitim, öğretim çalışmalarında görme gücünden yararlanması mümkün olmayanlardır.

 

Aileye Öneriler
Çocuk hiç göremiyorsa ona becerileri sözel olarak açıklayarak ve birlikte yaparak kazandırınız. Çocuk sizi dinlerken yapmış olduğu beceriyi de parmaklarıyla yoklamasına her defasında izin ve fırsat veriniz.

Çocuk az görüyorsa görmesinden yararlanarak becerileri kazandırınız.
 

Bağımsız olarak yapabildiği beceriler varsa nasıl yapabildiğine bakınız. Bundan sonra yapacağı becerileri öğretirken bunlardan yararlanabilirsiniz. Bağımsız olarak becerileri yapmasını teşvik ediniz, zaman ve fırsat veriniz.
 

Beceri yada işi ne kadar yapabildiğini belirleyerek bağımsız olarak yapamadığı yerlerde sadece yardım edin.
 

Çocuğa sadece her defasında bir beceri ya da bu becerinin bir bölümünü öğretmeyi deneyiniz. Önceki beceri ya da becerinin kolay bir bölümü tamamen öğrenildiğinde becerinin izleyen güç bölümünü öğretmeye çalışınız.
 

Becerileri tamamladığında mutlaka ödüllendirin. (Aferin, çok güzel v.b.)
 

Görme engelli bir çocuğun tüm gün evde bulunması, evden dışarıya çıkmaması onu topluma hazırlamaz. Görme engelli çocuğun okula gitmesi yaşadığı toplumla daha fazla bütünleşmesini sağlayacaktır.
 

Görme engelli çocuğun takılacağı, ya da çarpabileceği eşyaların ve engellerin ayakaltından kaldırılması gerekir. Çocuğun kolayca eşyaların yerlerini bulmasına yardım edecek düzenlemeler yapılmalıdır.
 

Yerleri sabit olan eşyaların dışında yaptığımız değişiklikleri her defasında göstermeli ve yerlerini öğretmelisiniz.
 

Görme güçlüğü ne kadar erken teşhis edilirse, çocuğa o kadar fazla yardım edilir. (Örn.. erken ameliyat yada ilaçla tedaviyle çocuğa çok fazla şey kazandırmak mümkün olabilir. Yani görmesi tanı olmasa hile daha iyi görebilir duruma gelebilir.)

 

 

Öğretmene Öneriler

Öğretmenlerin yapacağı aile ziyaretleri ile, özellikle görme engelli çocukla ilgilendiğinizi söyleyerek ve çocuklarını kabul ederek onlarında çocuklarını kabul etmelerine yardım etmiş olursunuz.
 

Görme güçlüğü olan çocuğa tıbbi, çevresel ve eğitsel açıdan yardım edilebilir.
 

Görme yetersizliği olan çocuklarda bağımsızlık duygusunu geliştirme çabalarının bir bölümü olarak bu çocukların kendi eğitim kitaplarından ve araçlarından sorumlu olması istenmelidir.
 

Sınıftaki gören çocuk zaman zaman görme yetersizliği olan çocuğa rehberlik yapabilir. Ancak görme yetersizliği olan çocuğun çok fazla bağımlı olmamasına da dikkat edilmelidir.
 

Görme Yetersizliği olan çocuklarında sınıftaki her etkinliğe katılması cesaretlendirilmelidir. Eğer onların sınıftaki faaliyetlere katılmaları mümkün olmuyorsa ek etkinlikler düzenlenmelidir.
 

Öğretmenin tahtaya bir şey yazarken yazdıklarını yüksek sesle söylemesi her zaman görme engelli çocuk için yararlı olur.
Matematik öğretiminde görülen problemlere ek olarak Fen Bilimleri ve Coğrafyanın çok fazla görsel uyaranlara dayalı olması nedeniyle ek düzenlemelere ihtiyaç olabilir Bu nedenle görme engelliler okullarından materyal ve bilgi alınmalıdır.
 

Görme yetersizliği olan çocuğun ödevini tamamlayabilmesi için ek zaman verilmesi uygun olabilir.
 

Görenlerle, görme yetersizliği olan çocuklar arasında sosyal ilişkiler cesaretlendirilmelidir.

 

 

X- ÜSTÜN ZEKÂLILAR VE ÜSTÜN ÖZEL YETENEKLİLER
Üstün zekalılar: Zeka bölümü çeşitli ölçeklerde sürekli olarak 130 ve daha yukarı çıkanlara üstün zekalı denir
Üstün Yetenekliler: Üstün zekalı olmalarının yanı sıra. Yaşıtlarına oranla yeteneklerde üstünlüklere sahip olanlardır.

 

Aileye Öneriler
Çocuğunuzda fark ettiğiniz akademik ve sosyal becerilerdeki farkın anne-baba birlikte gözleyip değerlendirmeli sınıf öğretmeni bu durum hakkında bilgilendirilerek yardım talebinde bulunmalıdır
 

Çocuğun üstün zekâlı ve üstün yetenekli olduğu tespit edildiğinde çocuk bundan haberdar edilmemelidir Bu özelliğinden dolayı kardeşleri ve sınıf arkadaşlarıyla kıyaslanmamalı ve kıyaslama yapılıyorsa da bu çocuğa yansıtılmamalıdır.
 

Çocuğa üstün zekâlı ve üstün yetenekli olduğunu asla söylemeyin ve belli etmeyin Yaşına uygun özelliklerine göre telkinlerde bulunun çocuğun sahip olduğu özelliklerinden kaynaklanan ( kendini üstün görme. önde olma isteği, inatçılık, bencillik v.b. )durumlar ortaya çıktığında onun diğer yaşıtlarından farklı olmadığı ve her çocuğun iyi yapabildiği şeyler olduğu ve onun da bu yüzden bazı şeylerde daha iyi olduğu vurgulanmalıdır. Aynı ilgi, isteği göz ardı edilmeli, kendisiyle ilgilenildiği çok fazla belli edilmemelidir.
 

Çocuğunuzu sevdiğinizi ona açıkça belli edip normal bir çocuk gibi davranın. Bireysel farklılığı göz önünde bulundurmayın. Üstün zekâlı- üstün yetenekli oluşuna göre değil yaşının özelliğine göre sevginizi belli ediniz.
 

Çocuğunuzu asla ilgisiz bırakmayın. Onunla her fırsatta ilgilenin ilginizi gösterirken laf olsun diye değil, gerçek anlamda ilgi gösterin. Aksi takdirde bunu hemen fark edeceğinden ters etki yapabilir.
 

Üstün zekâlı, üstün yetenekli ailelerin bazılarında gereksiz bir gurur gelişebilir. Anne-baba olarak üstün zekâlı, üstün yetenekli bir çocuğa sahip olmak muhakkak iyi bir şeydir. Ancak aşırı gurur çocuğun daha iyi yetişmesini engeller. Anne-babada gelişen gurur zamanla çocuğu da sarmaktadır. Bu duruma düşmemek için anne-babaya gerekli rehberlik yapılmalıdır. Çünkü üstünlük duygusu en azından aşağılık duygusu kadar zararlı olabilir.
 

Eğer başka kardeşleri varsa, onlara nasıl davranırsanız ona da aynı şekilde davranın. Farklı diye kesinlikle ihmal etmeyin. Bakımını diğer kişilere bırakmayın. (Anneanne, dede, bakıcı v.b.)
 

Çocuğun zekası ve yeteneğini kullanabileceği ve deşarj olabilmesini sağlayıcı (puzzle, satranç, labirent oyunları, müzik v.b. ) malzemeler (oyuncaklar ) alınmalı, ( sinema, tiyatro, resim, müzik, v b.) kültürel etkinliklerde bulunması sağlanmalı.
Çocuğunuzun sorduğu sorulara kesin ve net cevaplar verilmeye çalışılmalıdır. Kaçamak, doğru olmayan cevaplardan kaçınılmalıdır.
 

Çocuğunuzun zekâ işlevleri ve yetenekleri bakımından normalden farklı olduğu için özel eğitime” muhtaç olduğunu unutmayın.
Çocuğunuzun ruhsal ve duygusal özellikleri için bir uzmanla (çocuk psikiyatrisi, çocuk psikologu, psikolog, pedagog, rehber öğretmen v.b. )her zaman diyalog halinde bulunun.

 

 

Öğretmene Öneriler
Üstün zekalı olduğunu düşündüğümüz öğrencinize öncelikle durumunu tespit etmek için, okul rehber öğretmenine yoksa Rehberlik ve Araştırma Merkezine bizzat götürün.Üstün zekalı tespit edilen (zeka testleri ile belgelenen) öğrencinizi ikinci plana itmeyin.
 

Sınıftaki müfredatı uygularken, bu tür çocukların liderlik özelliklerini tatmin ederek taşkınlık yapmasına yahut büyüklük taslamasına engel olunmalı. Örn.( Sınıf başkanı eğitsel kollardan birinin başkanlığı, küme başkanlığı v.b.) Bu uygulama sonucunda paylaşma ve birliktelik ile ilgili çıkabilecek problemin oluşumu engellenmiş olacak ve çocuk kendini dışlanmış olarak hissetmeyecektir.
 

Ailesiyle irtibata geçilmeli ve müfredattan ayrı olarak çocuğa, düzeyine uygun ek ödevler verilmelidir.” ona kademeli olarak ders veya ödev verin.”” Sen bunu yaparsın. Diyerek onun zekâ işlevini zorlama yoluna gitmeyin. Üstün zekalı çocuklar özellikleri itibariyle yazı yazmayı pek sevmediklerinden çok fazla yazı ödevi veya işler vermeyin. Daha çok ifadeye dayalı, anlatmaya yönelik ders veya ödevler verin. Üstün zekâlı çocukların sayılarla arası iyi olduğundan problem çözmeye yönelik ders veya ödev verebilirsiniz. Ancak bunun dozunu çok hassas belirleyip fazla aşırısına kaçmayın.
 

Ders müfredatına ek olarak, proje geliştirme gibi yaratıcılık ve zekâyı öne çıkarıcı ve geliştirici çalışmalar bütün sınıf düzeyinde yaptırılmalıdır. Örn. resim ve el işi ile ilgili çalışmalar. Böylece hem üstün zekâlı çocuğun kendi potansiyelini değerlendirebilmesi hem de diğer arkadaşlarını da teşviki sağlanmalı.
 

Öğretmen, kesinlikle çocuğun kendisine ve arkadaşlarına üstün zekâya sahip olduğunu vurgulamalıdır. Üstün zekâlı çocuklar normal çocuklardan farklı olduğu için özel eğitime muhtaçtırlar. Bu nedenle sınıfınızdaki bu öğrenci ile veya öğrencilere ilgi gösterin.

 

Çocuk, sınıf içinde diğer çocuklardan kayırılmamalı, aynı sorumluluklar her çocuk için geçerli olmalıdır. Kıyaslama ve eleştiri sınıf düzeyinde en aza indirilmeye çalışılmalıdır. Onu asla diğer öğrencilerinizden soyutlamayın, dışlamayın. Arkadaşları ile kaynaşmasını sağlayın. Özel ilginizi ona ve diğer öğrencilere belli etmeden gösterinÇalışmaların gerçekleştirilmesinde yarışma ortamı yaratıldığında, rekabet üstün zekâlı çocuğu ön plana çıkarıcı mahiyette yapılmalı. Ayrıca onu bir gurur kaynağı veya koz olarak kullanmayın. Onu olduğu gibi kabul ederek yaklaşın.“ Sen, bu sınıfın en iyisisin.” “ Sen, en iyisini yaparsın.” v.b. mükemmeliyetçiliği amaçlayan ifadelerin kullanılmasından kaçınılmalıdır.
 

Çocuktan beklentiler, diğer arkadaşlarından istenilen düzeyde farklı oluşturulmamalıdır. Aksi takdirde çocuk kendini baskı altında hissedecek ve uyum bozuklukları baş gösterecektir



KAYNAK
http://www.psikolojikdanisma.net

 

GERİ